Het geluid van een automotor als merk

Porsche is er voorlopig niet in geslaagd het geluid van de motor als merk te beschermen.

Een bepaald geluid kan als onderscheidingsteken van waren of diensten gebruikt worden, en dus een merk zijn. In 2015 is de eis van grafische weergave van een merk afgeschaft en accepteert het Europese merkenbureau MP3-bestanden als men een geluid als merk wil claimen. Daarmee is het makkelijker geworden om geluidsmerken te registreren. Het spreekt vanzelf dat, net als bij een ‘gewoon’ merk, het als geluid geclaimde merk onderscheidend moet zijn en niet beschrijvend mag zijn.

Voor voertuigen zijn er niet veel geluiden als Europees merk geregistreerd, en wat er wel ingeschreven is, betreft in de meeste gevallen geluiden (jingles) die voor marketing gebruikt worden.

Op 18 november 2022 heeft Porsche Europese merkaanvrage no. 18795489 voor een geluidsmerk ingediend, dat u hieronder kunt horen.

Porsche claimde bescherming voor diverse producten, zoals voertuigen, modelvoertuigen en speelgoedauto’s, maar ook digitale waren en diensten.

De onderzoeker van het Europese Merkenbureau EUIPO heeft vervolgens een weigering uitgesproken op basis van gebrek aan onderscheidend vermogen (art. 7, lid 1, onder b, Verordening Merk van de Europese Unie). De onderzoeker stelde dat het hier een kort en eenvoudig geluid betrof, zodat het door de consument niet als aanduiding van herkomst zal worden opgevat.

Porsche heeft verweer tegen de weigering gevoerd. Men voerde aan dat het aangevraagde geluid geen echt motorgeluid is, maar eerder een elektronisch gegenereerde toonreeks die futuristisch en melodieus is. Ook beargumenteerden zij dat, wat betreft de mate van onderscheidend vermogen, er aan geluidsmerken geen strengere eisen mogen worden gesteld en ook hier een minimum aan onderscheidend vermogen voldoende zou moeten zijn voor inschrijving.

Porsche gaf het voorbeeld van enkele bekende herkenbare geluiden, zoals de KITT-scanner uit de ‘Knight rider’:

Een ander voorbeeld waar Porsche mee kwam was het geluid van lichtzwaarden uit ‘Star Wars’:

Bovendien zijn reclames met geluiden populair in de auto-industrie, waardoor de consument eraan gewend is geluiden als herkomstaanduiding te ervaren.

In antwoord op deze argumenten constateerde de onderzoeker dat het geluid weliswaar elektronisch wordt gegenereerd, maar toch het geluid van een normale verbrandingsmotor nabootst. Naast het geluid van de verbrandingsmotor hoort de consument niets opvallends waardoor de consument dit geluid met een specifieke commerciële herkomst zou kunnen associëren.

Omdat Porsche ook gekomen was met de ‘Knight Rider’- en ‘Star Wars’-geluiden, reageerde de onderzoeker ook op dat punt. De onderzoeker stelde dat in de tachtiger jaren en negentiger jaren van de vorige eeuw er maar beperkte hoeveelheid televisieshows bestond. In die tijd kregen consumenten veel en veel vaker dezelfde show te zien, met een navenant effect op die generatie. Volgens de onderzoeker is dit niet langer het geval.

Samenvattend stelde de onderzoeker dat het aangevraagde geluid een eenvoudig geluid is, zonder een complex element of iets anders dat onderscheidend is. Op zich is het juist dat aan geluidsmerken geen strengere eisen van onderscheidend vermogen worden gesteld. Volgens de onderzoeker is het echter uitermate onwaarschijnlijk dat dit geluid door de relevante consument zal worden herkend als een aanduiding van herkomst. Die situatie zou kunnen veranderen als het teken onderscheidend vermogen verkrijgt door intensief marktgebruik of herhaalde marketingcampagnes.

Porsche heeft beroep aangetekend bij de Beroepsafdeling van EUIPO. De kans dat de Beroepsafdeling alsnog tot aanvaarding over zal gaan, moet echter bijzonder klein worden geacht.